Elke week publiceert de gemeente het katern Mededelingen in het Bergens Nieuwsblad. Op 13 januari 2016 belicht de gemeente onder meer het thema “Restaureren of renoveren: een groot verschil”.
Vermenging van begrippen
Deze begrippen illustreren een onderscheid tussen een monument en een gewoon gebouw ter zake van onderhoud, herstel en aanpassing. Door het gebruik en de tijd slijten gebouwen, alle gebouwen. De slijtage van monumenten ga je tegen door te restaureren, gewone gebouwen daarentegen renoveer je. Het onderscheid tussen deze begrippen is fiscaal-technisch: bij restauratie kan je een subsidie krijgen en belastingvermindering, bij renovatie krijg je niks.
Bij restauratie gebruik je in principe authentieke materialen en traditionele constructies om het gebouw of een deel ervan in oude staat terug te brengen, bij renovatie telt alleen het uiteindelijke resultaat, hoe je dat bereikt doet er veel minder toe. Omdat meestal ook een modernisering plaats vindt, is in feite sprake van een vermenging van deze begrippen. Dat is verwarrend, het vereist specialistische kennis om als het nodig is de ontwarring te organiseren.
Aandacht voor wat we hebben
De wijze waarop de gemeente het verschil belicht, is symptomatisch voor de visie die de gemeente Bergen heeft op ons erfgoed.
We hebben aandacht voor wat we hebben: in onze gemeente wel 246 beschermde monumenten (en niet 260 die de gemeente noemt), en daarnaast alleen voor de kern Bergen een lijst met 314 karakteristieke panden, die misschien interessant zijn, maar zeker niet beschermd. Het kost veel moeite deze lijst aan te pakken. Beleidsprioriteiten liggen elders. Af en toe lezen we in de Mededelingen iets aanverwants, zoals bijvoorbeeld dat er een belangrijk verschil bestaat tussen restauratie en renovatie. Ook aan monumenten besteedt de gemeente aandacht!
Er is echter meer.
Gebouwen worden monument omdat een overheid aan de hand van de wet oordeelt dat ze dat zijn. Zulke gebouwen zijn gaan behoren tot het stads- of dorpsgezicht, zijn zelf voorbeelden van schaarse goederen met een cultuurhistorische betekenis. Je zou dus verwachten dat gezien de bouwwoede van de afgelopen eeuw er steeds meer gebouwen de status monument krijgen. Dat gebeurt ook, maar niet of bijna niet in de gemeente Bergen. Onderbouwde verzoeken om gebouwen die status te geven worden door het College van B&W afgewezen omdat naar later blijkt de eigenaren “tegen” waren. Het grondgebied van de gemeente is in die tijd veel dichter bebouwd, er zijn andere dorpsgezichten aan te wijzen net als gebouwen die een zekere bescherming verdienen. Maar dat gebeurt dus niet, wel een stukje over het verschil tussen restauratie en renovatie.